Jednym z najprostszych sposobów otrzymania dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej jest złożenie wniosku o jej przyznanie do PUP (Powiatowego Urzędu Pracy). Środki są przyznawane z Funduszu Pracy w wysokości nie wyższej niż 6-krotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia. Ważne jest, że warunkami otrzymania dotacji z urzędu pracy na założenie firmy i jej prawidłowego rozliczenia, jest rozpoczęcie działalności gospodarczej po podpisaniu umowy o dofinansowanie oraz rozpoczęcie wydatkowania środków po ich otrzymaniu z urzędu.
Działalność gospodarcza objęta wnioskiem może polegać także na prowadzeniu żłobka lub klubu dziecięcego z miejscami integracyjnymi lub na świadczeniu usług rehabilitacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych.
Kto może złożyć wniosek o przyznanie dotacji i do którego urzędu pracy?
Bezrobotny (zarejestrowany wcześniej w urzędzie pracy), opiekun osoby niepełnosprawnej (który nigdzie pracuje oraz nie pobiera świadczenia pielęgnacyjnego ani zasiłku opiekuńczego), absolwent CIS (centrum integracji społecznej) lub absolwent KIS (klubu integracji społecznej) może złożyć wniosek do PUP właściwego dla jego miejsca zamieszkania lub pobytu albo miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Jakie informacje muszą się znaleźć we wniosku?
Wniosek jest składany na formularzu (który można pobrać elektronicznie ze stron urzędu pracy lub w formie „papierowej” wziąć z urzędu), więc trudno coś przeoczyć. Rozporządzenie mówi, że musi się w nim znaleźć:
1. imię i nazwisko,
2. adres miejsca zamieszkania,
3. numer PESEL, jeśli został nadany,
4. kwota wnioskowanego dofinansowania,
5. symbol i przedmiot działalności zgodnie z PKD,
6. kalkulacja kosztów związanych z podjęciem działalności oraz źródła ich finansowania,
7. szczegółowa specyfikacja wydatków do poniesienia w ramach dofinansowania, przeznaczanych na zakup towarów i usług, w szczególności na zakup środków trwałych, urządzeń, maszyn, materiałów, towarów, usług i materiałów reklamowych, pozyskanie lokalu, pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem działalności gospodarczej,
8. proponowana forma zabezpieczenia zwrotu dofinansowania – o tym szerzej poniżej,
9. podpis.
Co trzeba dołączyć do wniosku o dotację?
Do wniosku należy dołączyć oświadczenia (w większości na formularzach lub o ustalonej formule) o:
1. nieotrzymaniu bezzwrotnych środków Funduszu Pracy lub innych bezzwrotnych środków publicznych na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej, założenie lub przystąpienie do spółdzielni – czyli innych dotacji na rozpoczęcie działalności,
2. nieposiadaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, a w przypadku jego posiadania oświadczenie o zakończeniu działalności gospodarczej co najmniej 12 miesięcy wcześniej – czyli nie prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej ani też nie byciu w tym czasie wspólnikiem w spółce cywilnej,
3. niepodejmowaniu zatrudnienia przez 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia dotowanej działalności gospodarczej,
4. niekaralności w okresie 2 lat przed dniem złożenia wniosku za przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu, w rozumieniu Kodeksu karnego,
5. zobowiązaniu się do prowadzenia działalności gospodarczej przez 12 miesięcy od dnia jej rozpoczęcia oraz niezawieszania jej na dłużej niż 6 miesięcy (łącznie),
6. niezłożeniu wniosku do innego PUP o przyznanie dotacji,
7. pomocy de minimis – oświadczenia lub zaświadczenia (jeśli była wcześniej udzielana).
Kiedy wniosek o dofinansowanie może być odrzucony?
PUP może odrzucić wniosek o dofinansowanie, gdy:
1. z oświadczeń dołączonych do wniosku wynika, że dotacja nie może być udzielona,
2. wniosek jest niekompletny czy też zawiera błędy (w praktyce osoby „prowadzące” dany wniosek w PUP informują o konieczności uzupełnienia lub poprawienia) lub PUP nie ma wystarczających środków na jego sfinansowanie,
3. w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień złożenia wniosku bezrobotny:
* odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji pracy, innej formy pomocy, czy też udziału w działaniach w ramach Programu Aktywizacja i Integracja,
* przerwał z własnej winy szkolenie, staż, realizację indywidualnego planu działania, udział w działaniach w ramach Programu Aktywizacja i Integracja, wykonywanie prac społecznie użytecznych lub inną formę pomocy,
* po skierowaniu nie podjął szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, stażu, prac społecznie użytecznych lub innej formy pomocy,
4. z Rozporządzenia Komisji WE nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu o pomocy de minimis wynika, że dotacja nie może być udzielona w niektórych przypadkach ze względu na przedmiot działalności lub sposób wydatkowania środków.
W przypadku opiekuna osoby niepełnosprawnej weryfikacji podlegają poza oświadczeniami: kompletność wniosku i prawidłowość jego sporządzenia, fakt czy opiekun w ciągu ostatniego roku nie przerwał z własnej winy szkolenia, stażu, pracy interwencyjnej, studiów podyplomowych czy przygotowania zawodowego dorosłych. Istotnie jest także to czy PUP dysponuje w danym momencie środkami na sfinansowanie dotacji.
Każdy PUP ma wewnętrzne regulaminy dotyczące przyznawania dotacji. Przed złożeniem wniosku warto się z nimi dokładnie zapoznać. Wtedy będziemy wiedzieli jakimi kryteriami kieruje się urząd przy wyborze wniosków, które zostaną pozytywnie rozpatrzone.
Jak długo jest rozpatrywany wniosek?
Odpowiedź powinna być udzielona przez urząd pracy w formie pisemnej w ciągu 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. W przypadku nieuwzględnienia wniosku powinna być podana przyczyna odmowy.
Co dalej, w przypadku zgody na udzielenie dotacji?
Jeśli urząd pracy wyrazi zgodę na dofinansowanie działalności, jest podpisywana umowa, która zawiera m.in. zobowiązanie do:
1. założenia działalności gospodarczej w terminie określonym w umowie i prowadzenia jej co najmniej przez 12 miesięcy, przy czym do tego okresu zalicza się przerwy wynikające z choroby lub korzystania ze świadczenia rehabilitacyjnego, a także okres prowadzenia przedsiębiorstwa przez zarządcę sukcesyjnego lub właściciela przedsiębiorstwa w spadku,
2. wydatkowania dotacji zgodnie z wnioskiem,
3. złożenia rozliczenia dotacji w terminie 2 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej (w kwotach brutto, z zaznaczeniem czy przysługiwał zwrot lub obniżenie podatku VAT należnego o podatek naliczony od zakupów),
4. zwrotu, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania starosty, otrzymanych środków wraz z odsetkami, jeżeli osoba, która je otrzymała prowadziła działalność gospodarczą lub była członkiem spółdzielni socjalnej krócej niż przez 12 miesięcy albo naruszone zostały inne warunki umowy dotyczące przyznania dotacji. Zwrotu na „preferencyjnych” warunkach, czyli proporcjonalnie do długości prowadzenia działalności mogą dokonać tylko osoby, które otrzymały dotację na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego z miejscami integracyjnymi lub świadczenie usług rehabilitacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych oraz opiekunowie osób niepełnosprawnych (i tylko gdy naruszyli zobowiązanie do prowadzenia działalności przez rok),
5. zwrotu równowartości odliczonego lub zwróconego podatku VAT dotyczącego zakupionych towarów i usług w ramach przyznanego dofinansowania, jeśli to uprawnienie przysługiwało.
Co się stanie, jeśli kwoty wydatkowane nie będą się zgadzały z kwotami wnioskowanymi?
Taka sytuacja jest uważana za normalną. Ceny rynkowe zmieniają się dynamicznie i oczywistym jest, że w momencie sporządzania kalkulacji i wydatkowania mogą się różnić. Jest to rozliczane w następujący sposób:
* dofinansowanie otrzymane, a niewydatkowane podlega zwrotowi w terminie 2 miesięcy od dnia podjęcia działalności (czyli w termie na rozliczenie) – jeśli zakupimy coś taniej, różnicę należy zwrócić, jeśli drożej dopłacamy ze środków własnych;
* w przypadku wydatków innych (odbiegających) od zawartych w szczegółowej specyfikacji, ale mieszczących się w kwocie przyznanej dotacji, bezrobotny może złożyć wniosek o ich rozliczenie, a PUP powinien go uwzględnić, jeżeli stwierdzi zasadność poniesienia tych wydatków, biorąc pod uwagę charakter działalności.
Jakie są zabezpieczenia zwrotu dotacji?
We wniosku o udzielenie dotacji należy podać proponowaną formę zabezpieczenia jej zwrotu (na wypadek nie wywiązania się z umowy lub ustalenia przez PUP nieprawidłowości informacji zawartych we wniosku o udzielenie dotacji lub w oświadczeniach). Rozporządzenie mówi o możliwości wyboru kilku form zabezpieczenia, tj.:
1. poręczenie (w tym przypadku poręczyciel musi złożyć oświadczenie o uzyskiwanych dochodach ze wskazaniem ich źródła i kwoty dochodu oraz o aktualnych zobowiązaniach finansowych z określeniem wysokości miesięcznej spłaty zadłużenia, podając jednocześnie imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL, oraz nazwę i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość),
2. weksel z poręczeniem wekslowym (aval),
3. gwarancja bankowa,
4. zastaw na prawach lub rzeczach,
5. blokada środków zgromadzonych na rachunku bankowym,
6. akt notarialny o poddaniu się egzekucji.
Wady obecnego systemu dotowania
Przysłowie mówi, że „darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda”, ale ponieważ wszyscy składamy się na tego konia, więc pozwolę sobie wymienić kilka wad 🙂
1. dwumiesięczny termin na rozliczenie dotacji może okazać się zbyt krótki, zwłaszcza w przypadku, gdy chcemy sfinansować jakieś bardziej skomplikowane czy czasochłonne usługi lub towary przygotowywane „na zamówienie”. Jeśli usługobiorca lub sprzedawca (wykonawca) nie wywiąże się w terminie ze zlecenia, nie będziemy mogli rozliczyć kwoty, o którą wnioskowaliśmy, tym samym będziemy musieli ją zwrócić, a po wykonaniu zapłacić z własnych środków. Co prawda rozporządzenie mówi o możliwości przedłużenia tego terminu przez PUP, ale uzależnia go od „względów społecznych, w szczególności przypadków losowych i sytuacji niezależnych od bezrobotnego” – a zatem od oceny urzędników będzie zależało czy dany przypadek będzie się kwalifikował do przedłużenia terminu;
2. w większości PUP pokutuje archaiczne podejście do zabezpieczeń, w którym preferowani są poręczyciele lub blokada środków na koncie, a inne zaproponowane formy, mimo iż wynikające z przepisów prawa są odrzucane;
3. sytuacja przykra, ale możliwa: rozporządzenie mówi, że w przypadku śmierci bezrobotnego w okresie od dnia zawarcia umowy o dofinansowanie do upływu 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej i nieustanowienia zarządu sukcesyjnego, do PUP należy zwrócić wypłacone dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do okresu nieprowadzenia działalności (bez odsetek).
Szczegółowe informacje, regulaminy oraz formularze, druki, itp. znajdują się na stronach internetowych poszczególnych PUP.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lipca 2017 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej; ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej