Osoby rozliczające swoje dochody według skali podatkowej (nie będące na „liniówce”) mogą „odliczyć” od swojego podatku dzieci, czyli zastosować tzw. ulgę parorodzinną, czy też ulgę na dzieci. Ustawodawca nie pokusił się o precyzyjne nazwanie tej kwoty. Poniżej postaramy się dokładnie opisać kto, o ile i na jakich zasadach może obniżyć swój podatek.
Kto może skorzystać z ulgi na dzieci?
Przede wszystkim osoby, które posiadają co najmniej jedno dziecko 🙂 Ponadto dziecko to – lub dzieci – muszą być małoletnie (lub uczące się – wtedy ulga przysługuje do 25 roku życia), a osoba, która chce z ulgi skorzystać musi wykonywać nad nimi władzę rodzicielską, być opiekunem prawnym, z którym dziecko mieszkało w rozliczanym roku lub też rodzicem zastępczym.
Od kiedy przysługuje odliczenie?
Jeśli dziecko jest pod opieką rozliczającego się przez cały rok, bo ma np. 2, 5, 6, 11 czy 17 lat, nie ma problemu – rodzicowi czy opiekunowi przysługuje ulga za cały rok.
Inaczej jest w przypadku, gdy dziecko urodzi się (lub zostanie adoptowane) w ciągu roku np. 29 czerwca. Ulga prorodzinna w ustawie została określona w kwocie miesięcznej, tzn. że odliczenie będzie dotyczyło tylu miesięcy, w ilu rozliczający wykonywał władzę rodzicielską lub sprawował opiekę. W podanym wyżej przykładzie ulga będzie przysługiwała za miesiące od czerwca do grudnia.
Inaczej będzie tylko w sytuacji, kiedy władza rodzicielska lub opieka nad dzieckiem się zmienia.
Może się tak zdarzyć, że w ciągu miesiąca zmieni się osoba opiekująca się dzieckiem, np. od 14 kwietnia władza rodzicielska przejdzie z matki na ojca dziecka. W takiej sytuacji ulga jest rozliczana nie co do miesiąca, lecz co do dnia – czyli będzie przysługiwała matce za styczeń, luty, marzec i 13 dni kwietnia oraz ojcu za 17 dni kwietnia oraz za miesiące maj-grudzień.
Do kiedy przysługuje odliczenie?
Prawo do odliczenia ustaje OD miesiąca, w którym dziecko:
– na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
– wstąpiło w związek małżeński.
Ale to nie wszystkie przypadki. Prawo do ulgi przysługuje co do zasady na dzieci małoletnie, ale „przedłuża się” ono na uczące się (studiujące) dzieci do ukończenia przez nie 25 roku życia. Jeśli dziecko uczy się w momencie ukończenia 18 roku życia, prawo do ulgi ustaje PO upływie miesiąca, w którym dziecko zakończyło edukację. W tym miejscu należy dodać, że zgodnie z obecnymi interpretacjami urzędu:
* o zakończeniu edukacji – kiedy dziecko kończy naukę na liceum, technikum czy też szkole zawodowej – możemy mówić po zakończeniu wakacji, czyli ulga będzie dotyczyła okresu od stycznia do sierpnia włącznie,
* jeśli dziecko studiuje (także za granicą) to:
– jeżeli studia trwają 3 lata (licencjat) i dziecko później nie kontynuuje nauki, prawo do ulgi przysługuje do końca października (koniec letniej przerwy na uczelniach), chyba że uczelnia przeprowadza postępowanie w celu wykreślenia z listy studentów na podstawie ustawy o szkolnictwie wyższym – wtedy ulga przysługuje do miesiąca wykreślenia z listy włącznie (informacja z urzędu).
– jeżeli studia trwają 5 lat (magisterskie) – ulga przysługuje do miesiąca, w którym się skończyły, czyli do miesiąca, w którym złożono egzamin dyplomowy, ewentualnie w przypadku niektórych studiów: do złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu lub zaliczenia ostatniej, przewidzianej planem studiów praktyki.
I jeszcze jeden warunek – dziecko nie może osiągać dochodów (z wyjątkiem renty rodzinnej) opodatkowanych podatkiem dochodowym, czyli dochodów wyższych niż kwota zwolniona (na dzień pisania artykułu wynosi ona 3.091 zł.).
Jaką kwotę można odliczyć od podatku?
Ustawodawca nie zastosował do dzieci zasad równości i „wycenił” je niejednolicie, przy czym najgorzej potraktował jedynaków. Otóż, odliczenie przysługuje za każdy miesiąc sprawowania władzy rodzicielskiej czy też opieki nad dzieckiem, w wysokości:
* dla jednego dziecka – 92,67 zł. Przy czym wprowadzono tu dodatkowe kryterium dochodów rodziców – jeśli pozostają oni w związku małżeńskim jest to kwota 112.000 zł., a jeśli nie (przez cały rok lub jego część) – 56.000 zł. (chyba, że rodzic rozlicza się z dzieckiem, to 112.000 zł.). Oprócz jedynaków ten sposób odliczenia (co do kwoty i warunków finansowych) stosuje się także do sytuacji, w której tylko na jedno dziecko przysługuje ulga, ponieważ pozostałe dzieci np. skończyły już edukację lub zawarły związek małżeński.
* dla dwojga dzieci – jest ta sama kwota 92,67 zł na każde dziecko tylko już bez limitu dochodów rodziców,
* jeśli dzieci jest więcej niż parka, kwoty odliczenia są następujące:
a) 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b) 166,67 zł na trzecie dziecko,
c) 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
A zatem przy czwórce dzieci ulga nie będzie wynosiła (4 x 225 zł) x 12 miesięcy, tylko [(2 x 92,67 zł) + 166,67 zł + 225 zł] x 12 miesięcy.
Ulga prorodzinna a niskie dochody.
Do niedawna było tak, że ulga na dzieci nie mogła przekroczyć wysokości zapłaconych zaliczek. Wynikało to z zasady, że jest to odliczenie podatkowe, więc podatnik nie powinien więcej podatku otrzymać, niż go zapłacił. Obecnie osoby o niskich dochodach mają możliwość uzyskania większej kwoty niż zapłaciły podatku, ponieważ górną granicą są niemal wszystkie opłaty, które pomniejszyły ich dochód brutto, tzn. podatek + składki na ZUS + składki na ubezpieczenie zdrowotne (a konkretnie 7,75% z pobieranych 9% tych składek).
Czy każdy z rodziców może osobno rozliczyć sobie ulgę na dzieci?
Tak, ale nie dwa razy tę samą ulgę, lecz w ramach jednej, to znaczy panuje tu dowolność, który z rodziców (czy opiekunów prawnych) zastosuje ulgę; mogą ją rozliczyć w częściach równych lub w dowolnej innej proporcji.
Jak rozliczamy ulgę na dzieci?
Ulgę rozliczamy załączając do zeznania podatkowego PIT-36 lub PIT-37 załącznik PIT/0, w którym podajemy liczbę dzieci oraz ich numery PESEL, a jeśli dzieci ich nie mają – ich imiona, nazwiska oraz daty urodzenia.
Czy urząd może skontrolować prawidłowość odliczenia ulgi?
Oczywiście, że tak. Na potwierdzenie uprawnień może zażądać przedstawienia np.:
– odpisu aktu urodzenia dziecka;
– zaświadczenia sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
– odpisu orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
– zaświadczenia o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.