Ulga na zakup i remont zabytków, zwana też ulgą pałacyk plus, została wprowadzona do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w 2022 r. Pozwala ona na odliczenie od dochodu określonych wydatków. Nietypowe jest, że z ulgi mogą skorzystać także przedsiębiorcy rozliczający się liniówką oraz korzystający z ryczałtu.
Do jakich wydatków można zastosować ulgę pałacyk plus w 2022 r.?
Otóż, mogą być to wydatki:
1) poniesione w 2022 r. na wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków;
2) poniesione w 2022 r. na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się ewidencji zabytków;
3) na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku, pod warunkiem że podatnik na nabytą nieruchomość poniósł wydatek na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane.
Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z ulgi pałacyk plus wpłacając na fundusz remontowy zabytkowej kamienicy?
Pierwszy z wymienionych w ustawie wydatków, czyli wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni w przeważającej mierze dotyczy zabytkowych kamienic. Mogą oczywiście z ulgi skorzystać także współwłaściciele pałaców czy dworków posiadający w nim lokale mieszkalne. Warunki są tu następujące:
– wydatki muszą być faktycznie poniesione w 2022 r.,
– muszą trafić na fundusz remontowy,
– nieruchomość musi być wpisana albo do rejestru zabytków albo do ewidencji zabytków,
– podatnik w momencie wpłacania kwoty musi być właścicielem lub współwłaścicielem tegoż zabytku. Nie może być zatem np. najemcą, partnerem współwłaścicielki, małżonkiem (gdy istnieje rozdzielność majątkowa) itd. Wyjątek stanowią tylko małżeństwa posiadające wspólność majątkową. Tu bez względu na to, na którego z małżonków został wystawiony dokument potwierdzający poniesienie wydatku, wydatek ten mogą oni odliczyć dowolnie tzn. w równych częściach lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z ulgi pałacyk plus na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane?
W tym przypadku warunki są następujące:
– wydatki muszą być faktycznie poniesione w 2022 r.,
– nieruchomość musi być wpisana albo do rejestru zabytków albo do ewidencji zabytków,
– podatnik w momencie poniesienia wydatku musi być właścicielem lub współwłaścicielem zabytku. Nie może być zatem np. najemcą, partnerem współwłaścicielki, itd. Wyjątek stanowią tu także małżeństwa posiadające wspólność majątkową. Bez względu na to, na którego z małżonków został wystawiony dokument potwierdzający poniesienie wydatku, wydatek ten mogą oni odliczyć dowolnie tzn. w równych częściach lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
– podatnik musi posiadać sporządzone na piśmie:
a) pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie prac konserwatorskich, prac restauratorskich lub robót budowlanych – w przypadku zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków,
b) zalecenia konserwatorskie – w przypadku zabytku nieruchomego znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków.
Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z ulgi pałacyk plus na nabycie zabytku?
Otóż:
– w 2022 r. należy odpłatnie nabyć zabytek nieruchomy wpisany do rejestru zabytków lub udział w takim zabytku,
– podatnik musi na nabytą nieruchomość ponieść jakikolwiek wydatek na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane,
– w momencie dokonywania odliczenia podatnik musi być właścicielem lub współwłaścicielem tej nieruchomości. Jeśli jest w związku małżeńskim i posiada wspólność majątkową to bez względu na to, na którego z małżonków został wystawiony dokument potwierdzający poniesienie wydatku, wydatek ten mogą oni odliczyć dowolnie tzn. w równych częściach lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
Ile można odliczyć od dochodu w ramach ulgi pałacyk plus?
W przypadku wpłat dokonanych na fundusz remontowy zabytku (1. punkt opisany powyżej) oraz wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane (2. punkt opisany powyżej) górną granicą odliczenia jest aż 50% udokumentowanych wydatków! Ustawa nie określa żadnych limitów wydatków.
Warto tu pochylić się nad słowem „udokumentowanych”, aby nie wpakować się na przysłowiową minę. O ile wpłaty na fundusz remontowy nie powinny sprawiać kłopotów, gdyż można je udokumentować albo dowodami wpłaty albo zaświadczeniem o wysokości tych wpłat w 2022 roku wystawionym przez wspólnotę lub spółdzielnię, o tyle należy uważać na te drugie wydatki. Dlaczego? Ano dlatego, że część przedsiębiorców korzysta ze zwolnienia w podatku VAT, co oczywiście nie jest przestępstwem, ale wystawiony przez nich rachunek uniemożliwi skorzystanie z ulgi. Podatkowo wygląda to tak, że postanowiono obniżyć podatek osobom remontującym zabytki, ale kwota na tę obniżkę „idzie” z podatków zapłaconych przez wykonawcę (dochodowego i VATu). Dlatego też ustawa mówi wyraźnie, że w przypadku wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane, muszą one być udokumentowane fakturą wystawioną przez podatnika podatku od towarów i usług (VAT) niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku, powiększonych o kwotę podatku od towarów i usług, o ile podatek ten nie został odliczony na podstawie ustawy o VAT.
Inaczej jest z wydatkami na zakup zabytku. Odliczana jest tu kwota zryczałtowana, a konkretnie iloczyn kwoty 500 zł i liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej zabytku nieruchomego, nie więcej jednak niż 500 000 zł na wszystkie wydatki poniesione z tego tytułu.
W każdym przypadku kwoty ulg są zatem bardzo wysokie i wzbudziły niezadowolenie dużej części społeczeństwa, spowodowane tym, że pozwolono na remont prywatnych kamienic czy pałaców na koszt państwa. Tak jest zresztą z wszystkimi ulgami, gdyż uprzywilejowują określone grupy kosztem innych.
Jaką datę uznaje się za tę, w której poniesiono wydatki na zabytek?
Za datę poniesienia wydatków:
1) na fundusz remontowy zabytku – uznaje się dzień zapłaty należności;
2) na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane – uznaje się dzień wystawienia faktury;
3) na nabycie zabytkowej nieruchomości – uznaje się dzień nabycia własności.
W którym roku można skorzystać z ulgi pałacyk plus?
W przypadku tej ulgi obowiązują następujące zasady:
1) odliczenie wydatków na fundusz remontowy zabytku – dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono te wydatki;
2) odliczenie wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane – dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono te wydatki;
3) odliczenie wydatku na nabycie zabytkowej nieruchomości – dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym po raz pierwszy na rzecz nabytego zabytku poniesiono wydatki na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane.
Jeśli podatnik nie ma wystarczających dochodów, aby odliczyć ulgę jednorazowo, może z niej skorzystać w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez sześć lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym dokonano odliczenia.
Jakie wydatki nie podlegają odliczaniu?
Poza tymi, które z jakichś względów nie spełniają warunku do odliczenia, o których pisałam powyżej, nie można odliczyć wydatków w części w jakiej:
– zostały już odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym;
– zostały już uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z innych ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej;
– wykraczają poza zakres prac i robót określonych w pozwoleniu wojewódzkiego konserwatora zabytków lub zaleceniach konserwatorskich;
– zostały sfinansowane, dofinansowane lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
I niejako analogicznie, jeśli podatnik, który wcześniej skorzystał z ulgi, następnie otrzymał zwrot odliczonych wydatków, jest obowiązany doliczyć odpowiednio kwoty poprzednio odliczone do dochodu za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot.
Istnieje też możliwość wykonania odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, w przypadku, gdy zabytek stanowi własność lub współwłasność przedsiębiorstwa.
Na koniec dodam jeszcze, że w 2023 r. ulga ma zostać znacznie ograniczona, gdyż spotkała się z krytyką społeczną jako pozwalająca na uniknięcie płacenia podatku bogatym ludziom.
Podstawa prawna: art. 26hb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 22.11.22 r.