Spółka komandytowa

Jak założyć spółkę komandytową?

Zgodnie z kodeksem spółek handlowych (KSH) spółka komandytowa to spółka osobowa (nie ma zatem osobowości prawnej tak jak sp. z o.o. czy akcyjna), mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Informacje o tym jak założyć spółkę komandytową, jak ją zarejestrować, na jakich zasadach spółka funkcjonuje oraz w jaki sposób może być zlikwidowana, znajdziemy przede wszystkim w KSH od art. 102 do 124 oraz w ogólnych regulacjach dotyczących spółek osobowych (art. 8-101 KSH), natomiast przepisy o łączeniu, podziale i przekształcaniu spółek umieszczono w KSH od art. 491. Spółkę komandytową można założyć także przez Internet w tzw. trybie S24, o czym poniżej.

Firma spółki komandytowej (czyli jej nazwa) powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa” lub w skrócie „sp.k.”.

Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowa”. Stąd na rynku spotyka się często bardzo długie nazwy firm komandytowych brzmiące na przykład: „XYZ Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ABC spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa” – w takim przypadku ten ostatni człon nazwy wskazuje, że mamy do czynienia ze spółką komandytową, której komplementariuszami są dwie spółki z o.o.

Z kolei nazwisko czy też nazwa komandytariusza nie powinna się pojawić w nazwie firmy. Gdyby jednak została wymieniona, będzie on odpowiadał wobec osób trzecich tak jak komplementariusz, czyli bez ograniczenia.

Umowę spółki zawiera się w formie aktu notarialnego (wyjątkiem są tu spółki założone online).

W umowie muszą się znaleźć:
– nazwa i siedziba spółki,
– przedmiot jej działalności (najlepiej z numerem PKD),
– czas trwania spółki, jeżeli ma być oznaczony,
– oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (tzw. suma komandytowa),
– oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość.
Przy czym jeśli wkładem jest aport, czyli nie jest on wnoszony „w pieniądzu”, w umowie spółki należy podać jego wartość i wymienić wspólnika, który go wniósł. Są też dwa wyjątki określające co nie może być wkładem. Po pierwsze, nie może być nim zobowiązanie wspólnika do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy jej powstaniu, chyba że wartość innych wkładów pokrywa sumę komandytową. Po drugie, wkładem nie mogą być udziały w spółce z o.o. lub akcje w spółce akcyjnej komandytariusza, jeśli ta spółka będzie komplementariuszem. Od 1.07.21 r. przepis ten będzie dotyczył także prostych spółek akcyjnych. Dodam jeszcze, że wspólnicy nie mogą zwolnić komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładu, ale może on być wniesiony w wysokości niższej niż suma komandytowa.

Warto poświęcić trochę czasu na zapoznanie się z przepisami „kodeksowymi”, żeby wiedzieć czego inaczej nie można w umowie spółki uregulować, a co można – gdzie kodeks mówi: drodzy wspólnicy będzie tak …, chyba że uregulujecie to inaczej. Również notariusz może podpowiedzieć rozwiązania bardziej dopasowane do potrzeb niż kodeksowe.

Jak zarejestrować spółkę komandytową?

Spółka powstaje dopiero z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Wniosek wraz załącznikami składa się do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki. Aktualne formularze można pobrać z sądów lub ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (https://ems.ms.gov.pl/).

Do sądu należy złożyć formularze:
– KRS-W1: Wniosek o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców – spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa;
– KRS-WH: sposób powstania podmiotu,
– KRS-WC: wspólnicy spółki komandytowej,
– KRS-WK: organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki,
– KRS-WM: przedmiot działalności,
– inne formularze – w zależności od indywidualnej sytuacji np. wniosek KRS-WA – jeśli spółka będzie miała oddziały, KRS-WL – jeśli będzie miała prokurenta/-ów.

Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty: umowę spółki, listę komplementariuszy i komandytariuszy z ich adresami albo adresami do doręczeń oraz dowód uiszczenia opłaty za rejestrację.

Opłata za rejestrację spółki w KRS wynosi 500 zł. (na dzień pisania tej informacji), a za publikację w Monitorze Sądowym i Gospodarczym – 100 zł.

Co dalej?

Jeżeli wniosek został złożony prawidłowo i nie budzi wątpliwości sądu, spółka powinna zostać zarejestrowana w ciągu 7 dni. Przy rejestracji spółce zostanie automatycznie nadany NIP i REGON.

Po rejestracji należy złożyć w urzędzie skarbowym formularz NIP-8. Zawarte w nim informacje naczelnik urzędu skarbowego przekaże dalej, czyli do ZUS i GUS. Przy czym jest tu pewien problem z terminami, gdyż na spełnienie tego obowiązku:
– urząd skarbowy i GUS daje spółce 21 dni od daty rejestracji,
– ZUS – 7 dni od rozpoczęcia działalności.

Ponadto, każdy wspólnik powinien oddzielnie zarejestrować się w ZUS jako płatnik składek na własne ubezpieczenie.

Warto wiedzieć, że:

– Spółka komandytowa, choć nie ma osobowości prawnej, to jednak może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną;

– jej charakterystyczną cechą są dwa „rodzaje” wspólników: komplementariusze oraz komandytariusze, mający inne uprawnienia w spółce i inne zasady odpowiedzialności.  Odpowiedzialność komplementariuszy jest nieograniczona – tzn. odpowiadają oni całym majątkiem za zobowiązania spółki, z tym, że jest to odpowiedzialność subsydiarna, co oznacza, że odpowiadają swoim majątkiem, dopiero gdy majątek spółki nie wystarcza na uregulowanie zadłużenia. Odpowiedzialność komandytariuszy jest ograniczona – tzn. co do zasady odpowiadają oni tylko do zadeklarowanej (niekoniecznie wniesionej) sumy komandytowej.

– te zasady odpowiedzialności wynikają z praw do prowadzenia spraw spółki i reprezentowania jej. Otóż, spółkę reprezentują komplementariusze. Tego uprawnienia może ich pozbawić tylko umowa spółki albo prawomocne orzeczenie sądu. Komandytariusze natomiast mogą reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnicy. Założenie jest takie, że oni zapewniają spółce finansowanie, sprawdzają działalność i czerpią zyski.

– podatkowo – spółka komandytowa może być podatnikiem podatku VAT. Od 2021 r. jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), a jej wspólnicy dodatkowo płacą podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) od dochodów osiągniętych w spółce. Spółka musi prowadzić pełną rachunkowość. Prawdopodobnie te zmiany zmniejszą dotychczasową popularność spółek komandytowych. Spółka może być też podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych i podatków i opłat lokalnych np. od nieruchomości, opłaty targowej, itp. Od wartości wniesionych do spółki wkładów należy zapłacić 0,5% podatek od czynności cywilnoprawnych. W spółce zakładanej tradycyjnie, pobierze go notariusz i przekaże do urzędu skarbowego. W spółce zakładanej przez Internet – wspólnicy muszą złożyć deklarację i zapłacić podatek.

Spółka komandytowa zakładana online w trybie S24

Spółkę komandytową można także założyć przez Internet, wypełniając wzorzec umowy, w tzw. trybie S24. Celem ustawodawcy było skrócenie czasu rejestracji spółki oraz zmniejszenie kosztów jej założenia. Tryb zwany S24 oznacza, że sąd powinien rozpatrzyć wniosek w ciągu 1 doby. Należy jednak pamiętać, że wnioskami zajmują się ludzie, a nie system, dlatego są one rozpatrywane w dni robocze w godzinach pracy sądów. Jeżeli np. złożymy wniosek w piątek o godzinie 16:30, sąd ma czas na jego rozpatrzenie do poniedziałku do godziny 16:30.

W tym trybie:
* do zawarcia umowy nie jest potrzebny notariusz,
* należy uzupełnić wzorzec umowy na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości (https://ems.ms.gov.pl) i podpisać go kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Umowę uważa się za zawartą z chwilą podpisania jej przez wszystkich wspólników, oczywiście po wypełnieniu formularza. Przed przystąpieniem do jego wypełniania warto zapoznać się z wzorcem umowy spółki komandytowej zakładanej przez Internet (opublikowanym m.in. na tej stronie);
* wkłady wspólników mogą być wyłącznie pieniężne;
* umowa, jej zmiany oraz uchwały wymagają wypełnienia stosowych wzorów w systemie informatycznym oraz złożenia podpisów (kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego albo podpisu osobistego) przez wszystkich wspólników;
* wszystkie odpowiedzi z sądu również otrzymamy drogą elektroniczną.

Minusem rejestracji spółki przy użyciu wzorca jest jego dość „sztywna treść” ograniczona do ustalonych zapisów z możliwością wyboru pewnych opcji, lecz bez możliwości dodania innych postanowień. W określonych sytuacjach może to okazać się niewystarczające dla wspólników.

Opłata za rejestrację spółki w trybie S24 wynosi 250 złotych plus 100 złotych za publikację ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (opłaty są aktualne na dzień pisania artykułu).