Jak założyć spółkę komandytowo-akcyjną?
Spółka komandytowo-akcyjna zgodnie z kodeksem spółek handlowych (KSH) jest to spółka osobowa; nie ma zatem własnej osobowości prawnej tak jak sp. z o.o. czy S.A. Jej celem jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. W spółce musi być co najmniej dwóch wspólników: komplementariusz i akcjonariusz. Różnią się oni prawami i obowiązkami oraz wynikającymi z nich zasadami odpowiedzialności, gdyż wobec wierzycieli, za zobowiązania spółki komplementariusz odpowiada bez ograniczenia, natomiast akcjonariusz co do zasady odpowiedzialności nie ponosi. Zakres odpowiedzialności komplementariusza wynika z tego, że to on reprezentuje spółkę oraz prowadzi jej sprawy. Informacje jak założyć spółkę komandytowo-akcyjną oraz przepisy dotyczące zasad jej funkcjonowania znajdziemy szczególnie w KSH od art. 125 do 150 oraz w ogólnych regulacjach dotyczących spółek osobowych (art. 8-101 KSH), natomiast przepisy o łączeniu, podziale i przekształcaniu spółek umieszczono w KSH od art. 491.
Spółka komandytowo-akcyjna jest w zasadzie takim tworem z pogranicza spółek osobowych i kapitałowych. Poza przepisami właściwymi tylko dla niej, w niektórych sytuacjach stosuje się do niej przepisy dotyczące spółek jawnych (np. co do stosunku prawnego komplementariuszy czy wkładów wspólników innych niż wkłady na kapitał zakładowy), a w innych sprawach – przepisy dotyczące spółek akcyjnych (np. dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej, walnego zgromadzenia). S.K.A. ma ustawowo określony minimalny kapitał zakładowy, który wynosi 50.000 zł. Odpowiedzialność S.K.A. jest ograniczona do wartości kapitału zakładowego.
Firma spółki komandytowo-akcyjnej (czyli jej nazwa) powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna” lub w skrócie „S.K.A.”.
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowo-akcyjna”. Stąd na rynku dość często spotyka się bardzo długie nazwy spółek komandytowo-akcyjnych brzmiące na przykład: „IksYgrekZet Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ZetYgrekIks Spółka Akcyjna Spółka Komandytowo-Akcyjna” – w takim przypadku ten ostatni człon nazwy wskazuje, że mamy do czynienia ze spółką komandytowo-akcyjną, której wspólnikami (komplementariuszami) jest spółka z o.o. i spółka akcyjna. Zamieszczenie nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną, jest dobrowolne.
Z kolei nazwisko/nazwa akcjonariusza nie powinno się znaleźć w firmie. Gdyby jednak się pojawiło, akcjonariusz ten będzie odpowiadał wobec osób trzecich tak jak komplementariusz (czyli bez ograniczenia).
Zakładając S.K.A. nie podpisuje się umowy spółki lecz statut (podobnie jak w spółkach akcyjnych), dla którego obowiązuje forma aktu notarialnego. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki (powinni go podpisać wszyscy komplementariusze, fakultatywnie zaś akcjonariusze).
W statucie muszą się znaleźć następujące informacje:
– firma i siedziba,
– przedmiot działalności spółki (najlepiej z numerem PKD),
– czas trwania spółki, jeżeli ma być oznaczony,
– oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza i ich wartość (wkłady mogą być pieniężne lub niepieniężne),
– wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem czy akcje są imienne, czy na okaziciela,
– liczba akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,
– nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń albo – od 1.7.21 r. adresy do doręczeń elektronicznych,
– organizacja walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej. Przy czym jeśli w spółce jest >25 akcjonariuszy walne zgromadzenie musi ustanowić radę. W jej skład jednak z oczywistych względów nie mogą wejść komplementariusze i ich pracownicy (musieliby nadzorować sami siebie lub szefa).
Poza statutem formy aktu notarialnego wymagają oświadczenia akcjonariuszy, w których wyrażają oni zgodę na zawiązanie spółki, brzmienie statutu oraz objęcie akcji. Także notarialnie podaje się informacje dotyczące osób obejmujących akcje spółki (liczbę i rodzaj akcji obejmowanych przez każdą osobę). Wszystkie te oświadczenia mogą się znaleźć w jednym akcie notarialnym lub w kilku.
Warto poświęcić trochę czasu na zapoznanie się z przepisami KSH, żeby wiedzieć czego inaczej nie można w statucie uregulować, a co można – gdzie kodeks mówi np. drodzy wspólnicy będzie tak …, chyba że postanowicie uregulować to sobie inaczej. Również notariusz może podpowiedzieć rozwiązania bardziej korzystne dla spółki niż kodeksowe.
Dla powstania spółki, poza podpisaniem statutu, konieczne jest także wniesienie wkładów przez wspólników, objęcie akcji przez akcjonariuszy oraz rejestracja w KRS. Zatem pojawi się pytanie:
Jak zarejestrować spółkę komandytowo-akcyjną?
Spółka komandytowo-akcyjna powstaje z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Formularze rejestracji można pobrać z sądu lub ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości. Same wnioski mogą zostać przesłane elektronicznie lub złożone w sposób tradycyjny – w sądzie gospodarczym (KRS) właściwym ze względu na siedzibę spółki. Właściwość sądu można ustalić chociażby na podstawie informacji zamieszczonej na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Do sądu należy złożyć formularze:
– KRS-W2: Wniosek o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców – spółka komandytowo-akcyjna,
– KRS-WH: sposób powstania podmiotu,
– KRS-WB: komplementariusze spółki komandytowo-akcyjnej,
– KRS-WK: organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki,
– KRS-WM: przedmiot działalności,
– KRS-WG: emisje akcji,
– inne formularze – w zależności od indywidualnej sytuacji np. wniosek KRS-WA – jeśli spółka będzie miała oddziały, KRS-WL – jeśli będzie miała prokurenta/-ów.
Do wniosku należy dołączyć oryginały lub poświadczone za zgodność odpisy następujących dokumentów: statutu spółki, oświadczenia zarządu o wniesieniu kapitału, dokumentu o powołaniu członków organów spółki. Należy także załączyć dowód uiszczenia opłat związanych z rejestracją.
Opłata za wpis spółki do Rejestru Przedsiębiorców wynosi 500 zł. (na dzień pisania artykułu), natomiast opłata za ogłoszenie o wpisie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym – 100 zł.
Co dalej?
Jeżeli wniosek został złożony prawidłowo i nie budzi wątpliwości sądu, spółka powinna zostać zarejestrowana w ciągu 7 dni. Przy rejestracji spółce zostanie automatycznie nadany NIP i REGON.
Po rejestracji należy złożyć w urzędzie skarbowym formularz NIP-8. Zawarte w nim informacje naczelnik urzędu skarbowego przekaże dalej, czyli do ZUS i GUS. Przy czym jest tu pewien problem z terminami, gdyż na spełnienie tego obowiązku:
– urząd skarbowy i GUS daje spółce 21 dni od daty rejestracji,
– ZUS – 7 dni od rozpoczęcia działalności.
W zależności od sytuacji spółki np. rodzaju wkładu czy powołania rady nadzorczej, zapewne po rejestracji spółki, jej zarząd będzie zobowiązany do dokonania kolejnych zgłoszeń do KRS, aby ujawnione w rejestrze dane były zgodne ze stanem faktycznym.
Warto wiedzieć, że:
A. spółka komandytowo-akcyjna, choć nie ma osobowości prawnej, to jednak może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną;
B. poza m.in. siedzibą, wspólnikami i rachunkiem bankowym, S.K.A. musi także posiadać stronę internetową, której adres należy ujawnić w KRS oraz na której powinny się znaleźć pełne i aktualne informacje o spółce oraz określone dokumenty (statut, ogłoszenia);
C. jeśli chodzi o odpowiedzialność wspólników to, jak już było wspomniane:
– odpowiedzialność komplementariuszy jest nieograniczona – tzn. odpowiadają oni całym majątkiem za zobowiązania spółki, solidarnie ze spółką i pozostałymi komplementariuszami, z tym, że jest to odpowiedzialność subsydiarna, co oznacza, że odpowiedzialność na ich majątek jest „przerzucana” dopiero, gdy majątek spółki nie wystarcza na uregulowanie zadłużenia. I nawet jeśli komplementariusz wniesie wkład do spółki na kapitał zakładowy lub na inne fundusze, nie wyłączy swojej nieograniczonej odpowiedzialności. Jeśli w trakcie działania spółki przystąpi do niej nowy komplementariusz, odpowiada on również za powstałe wcześniej zobowiązania spółki – te istniejące w chwili wpisania go do rejestru;
– akcjonariusze co do zasady nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Wyjątkiem jest: zamieszczenie ich nazwiska/nazwy w firmie spółki oraz przekroczenie, brak lub nie okazanie pełnomocnictwa przy działaniu w imieniu spółki;
– osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.
D. podatkowo – spółka komandytowo-akcyjna może być podatnikiem podatku VAT. Otrzymuje z urzędu skarbowego własny NIP. Jest też podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Wypłata zysków, podobnie jak wypłata dywidendy w spółkach kapitałowych, będzie opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) – jeśli wspólnikami są osoby fizyczne lub podatkiem CIT – jeśli wspólnikami są osoby prawne (w tym przypadku pod pewnymi warunkami można uzyskać zwolnienie z podatku). S.K.A. musi prowadzić pełną rachunkowość. Spółka może być podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatków i opłat lokalnych np. od nieruchomości, opłaty targowej, itp. Od wartości wniesionych do spółki wkładów należy zapłacić 0,5% podatek od czynności cywilnoprawnych.