Prace geodezyjne i kartograficzne

Kto może wykonywać prace geodezyjne i kartograficzne?

Zgodnie z ustawą, wykonawcą prac geodezyjnych lub kartograficznych może być przedsiębiorca, jednostka organizacyjna, a także osoba posiadająca uprawnienia zawodowe w tej dziedzinie, gdy wykonuje funkcje biegłego sądowego lub mierniczego górniczego (w artykule pominę omówienie regulacji dotyczącej biegłych i mierniczych).

Jeśli prace podlegają zgłoszeniu, wykonawca ustanawia kierownika prac geodezyjnych, który legitymuje się odpowiednimi uprawnieniami zawodowymi.

Jakie prace geodezyjne i komu są zgłaszane?

Wykonawca jest zobowiązany do zgłoszenia niektórych prac geodezyjnych przed ich rozpoczęciem (a najpóźniej w ciągu 5 dni od dnia rozpoczęcia prac) odpowiednim organom. I tak:
1.  Głównemu Geodecie Kraju, zgłasza się prace, których celem jest wykonanie zobrazowań lotniczych, numerycznego modelu terenu lub ortofotomapy (chyba, że są wykonywane na zamówienie Głównego Geodety Kraju);
2. właściwemu miejscowo staroście zgłasza się prace, których celem jest:
– wznowienie znaków granicznych, wyznaczenie punktów granicznych lub ustalenie przebiegu granic działek ewidencyjnych,
–  geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza obiektów budowlanych,
– sporządzenie map do celów prawnych lub projektowych, w tym map z projektem podziału nieruchomości, sporządzenie projektu scalenia i podziału nieruchomości lub też wymiany gruntów,
– sporządzenie dokumentacji geodezyjnej na potrzeby rozgraniczenia nieruchomości,
– wykonanie innych map, rejestrów lub wykazów, których wykonanie może skutkować zmianą w geodezyjnych bazach danych, z wyjątkiem prac wykonywanych na zamówienie organu Służby Geodezyjnej i Kartograficznej.

Co zawiera zgłoszenie prac geodezyjnych?

W zgłoszeniu należy zawrzeć następujące informacje:
1. dane identyfikujące wykonawcę i kierownika,
2. cel prac,
3. jaki obszar będzie objęty pracami,
4. termin rozpoczęcia,
5. przewidywany termin przekazania do organu Służby Geodezyjnej i Kartograficznej zbiorów danych lub dokumentów związanych z zakończeniem prac, przy czym termin zasadniczo nie może być dłuższy niż rok od dnia ich rozpoczęcia (choć istnieje możliwość przedłużenia go).

Jakie obowiązki ciążą na wykonawcy prac geodezyjnych po zakończeniu prac?

Po zakończeniu prac wykonawca składa zawiadomienie do organu Służby Geodezyjnej i Kartograficznej. Do tego zawiadomienia dołącza wyniki prac w postaci:
1. zbiorów nowych, zmodyfikowanych lub zweryfikowanych danych, które należą do zakresu informacyjnego baz danych;
2. dokumentów wymaganych przepisami lub ich uwierzytelnionych kopii.

Prace te mogą być przekazywane także w częściach, jeśli wcześniej wykonawca tak się umówi z organem Służby Geodezyjnej i Kartograficznej.
Ważne jest, że niezłożenie zawiadomienia o przekazaniu wyników zgłoszonych prac i nieprzekazanie wyników tych prac przed upływem przewidywanego terminu jest równoznaczne z zaniechaniem ich wykonywania (o takim zaniechaniu wykonawca także może zawiadomić organ). Natomiast ponowne podjęcie prac wymaga dokonania nowego zgłoszenia.

Co dalej?

Wyniki prac geodezyjnych są weryfikowane pod względem:
1) zgodności z przepisami prawa z zakresu geodezji i kartografii, w szczególności dotyczącymi:
a) wykonywania pomiarów oraz opracowywania wyników tych pomiarów,
b) kompletności przekazywanych wyników;
2) spójności przekazywanych zbiorów danych z innymi danymi w bazie.

Wynik weryfikacji może być pozytywny albo negatywny. Wykonawca jest o nim informowany drogą elektroniczną. Jeśli jest pozytywny, jest przyjmowany do państwowego zasobu geodezyjnego i opatrywany klauzulą urzędową. Jeśli negatywny – wykonawca otrzyma opis stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości, do których może się ustosunkować w ciągu 14 dni. Jeżeli natomiast uzna stwierdzone nieprawidłowości, ma 3 miesiące na ich poprawienie i ponowne przesłanie. Jeżeli tego nie zrobi, uznaje się, że zaniechał prac, a ich ponowne podjęcie wymagać będzie zgłoszenia (w szczególnych przypadkach ten termin może być przedłużony).

Jakie prace geodezyjne nie wymagają zgłoszenia?

Obowiązek zgłoszenia prac i przekazania ich wyników do organu Służby Geodezyjnej i Kartograficznej nie obejmuje prac geodezyjnych dotyczących:
1) terenów zamkniętych, jeśli przedmiotem tych prac nie są obiekty objęte ewidencją gruntów i budynków;
2) zobrazowań lotniczych, ortofotomapy lub numerycznego modelu terenu, a także map tematycznych i specjalnych wykonywanych na zamówienie innych podmiotów niż podmioty, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne;
3) tyczenia budynków lub sieci uzbrojenia terenu.

Jakie uprawnienia mają osoby wykonujące prace geodezyjne i kartograficzne?

Osoby te przy wykonywaniu prac geodezyjnych i kartograficznych mają prawo do:
1) wstępu na grunt i do obiektów budowlanych oraz dokonywania niezbędnych czynności związanych z wykonywanymi pracami;
2) dokonywania przecinek drzew i krzewów, niezbędnych do wykonania prac geodezyjnych;
3) nieodpłatnego umieszczania na gruntach i obiektach budowlanych znaków geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych oraz urządzeń zabezpieczających te znaki;
4) umieszczania na gruntach i obiektach budowlanych budowli triangulacyjnych.

Dlatego też właściciel czy też posiadacz nieruchomości są obowiązani umożliwić wykonanie prac geodezyjnych i kartograficznych.

Zgodnie z ustawą, powyższe uprawnienia nie naruszają:
1) przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, o ochronie środowiska, o lasach i o drogach publicznych;
2) przywilejów i immunitetów przysługujących obcym przedstawicielstwom dyplomatycznym, misjom specjalnym i urzędom konsularnym, a także innym osobom – głównie na podstawie prawa międzynarodowego.

Natomiast na terenach zamkniętych prace geodezyjne mogą być wykonywane tylko przez wykonawców działających na zlecenie organów, które wydały decyzję o zamknięciu terenu, lub za ich zgodą.

Ochrona znaków i odszkodowania – to warto wiedzieć

Warto też wiedzieć, że znaki geodezyjne, urządzenia zabezpieczające te znaki, budowle triangulacyjne, znaki grawimetryczne i magnetyczne podlegają ochronie. Jeśli jest taka potrzeba, na gruncie może zostać wydzielony obszar niezbędny do ochrony takiego znaku czy budowli. Wydzielenie następuje za odszkodowaniem.

Właściciel lub inny posiadacz nieruchomości, na której znajdują się znaki geodezyjne, urządzenia zabezpieczające te znaki, budowle triangulacyjne, znaki grawimetryczne i magnetyczne są obowiązani:
1) nie dokonywać czynności powodujących ich zniszczenie, uszkodzenie lub przemieszczenie;
2) niezwłocznie zawiadomić starostę o ich zniszczeniu, uszkodzeniu, przemieszczeniu lub sytuacji, w której zagrażają one bezpieczeństwu.

Jeśli ktoś poniesie szkodę w związku z wykonywaniem prac geodezyjnych i kartograficznych, podlega ona naprawieniu na zasadach prawa cywilnego, a nie np. administracyjnego. To znaczy, że należy próbować uzyskać odszkodowanie dobrowolnie, a jeśli jest to niemożliwe, złożyć pozew w postępowaniu cywilnym.

Na koniec dodam tylko, że jeśli właściciel czy też posiadacz miał ograniczoną możliwość korzystania z nieruchomości w związku z prowadzeniem niektórych prac, przysługuje mu wynagrodzenie.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. 1989 Nr 30 poz. 163 z późn.zm.)