Jak mówi Prawo geodezyjne i kartograficzne: do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii niezbędne jest posiadanie uprawnień zawodowych.
Jakie to są te samodzielne funkcje w zakresie geodezji i kartografii?
Nie wdając się w szczegóły chodzi o:
1) kierowanie czy też sprawowanie nadzoru nad pracami geodezyjnymi i kartograficznymi,
2) wykonywanie czynności rzeczoznawcy,
3) pełnienie funkcji inspektora nadzoru z zakresu geodezji i kartografii,
4) wykonywanie czynności technicznych i administracyjnych związanych z rozgraniczaniem nieruchomości,
5) wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych niezbędnych do dokonywania wpisów w księgach wieczystych oraz prac, w wyniku których mogłoby nastąpić zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego.
Jaki jest zakres uprawnień zawodowych geodety?
Są to:
1) geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjne i inwentaryzacyjne;
2) rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do celów prawnych;
3) geodezyjne pomiary podstawowe;
4) geodezyjna obsługa inwestycji;
5) geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych;
6) redakcja map;
7) fotogrametria i teledetekcja.
Kto może zostać uprawnionym geodetą?
Otóż, wymagania dla chętnych są uzależnione od podanego wyżej zakresu uprawnień, gdyż występuje tu podział na dwa zakresy.
Jeśli chodzi o zakres opisany powyżej w punktach: 1,2,4 i 5, to wymagana jest:
1) pełna zdolność do czynności prawnych;
2) brak karalności za przestępstwa przeciwko: działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, wymiarowi sprawiedliwości, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi oraz za przestępstwo skarbowe;
3) wyższe, średnie lub średnie branżowe wykształcenie geodezyjne;
4) posiadanie odpowiedniej praktyki zawodowej:
– 1 rok – w przypadku ukończenia studiów wyższych drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich,
– 2 lata – w przypadku ukończenia studiów wyższych pierwszego stopnia,
– 6 lat – w przypadku posiadania średniego lub średniego branżowego wykształcenia geodezyjnego;
5) zdanie egzaminu z zakresu przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii.
Natomiast dla osób, które chcą uzyskać uprawnienia w pozostałym zakresie (czyli tym opisanym w punktach 3,6 i 7 powyżej) wymagania są uproszczone. To skutek prób może nie typowej deregulacji zawodu, ale pewnego poluzowania wymagań. W tym przypadku należy:
1) posiadać pełną zdolność do czynności prawnych;
2) nie być karanym za przestępstwa przeciwko: działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, wymiarowi sprawiedliwości, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe;
3) posiadać łącznie to znaczy w zakresie któregoś wykształcenia opisanego w lit. a + doświadczenia opisanego w lit. b:
a) dyplom ukończenia studiów wyższych I lub II stopnia, lub też jednolitych studiów magisterskich na kierunkach w obszarach:
– nauk technicznych, którego program umożliwia nabycie umiejętności dotyczących geodezyjnych pomiarów podstawowych – dla zakresu geodezyjne pomiary podstawowe,
– nauk technicznych lub nauk przyrodniczych, którego program umożliwia nabycie umiejętności dotyczących redakcji map – dla zakresu redakcja map,
– nauk technicznych lub nauk przyrodniczych, którego program umożliwia nabycie umiejętności dotyczących fotogrametrii i teledetekcji – dla zakresu fotogrametria i teledetekcja,
b) rok praktyki zawodowej w przypadku ukończenia studiów wyższych II stopnia lub jednolitych studiów magisterskich albo 2 lata praktyki zawodowej w przypadku ukończenia studiów wyższych I stopnia.
Jeżeli chodzi o wykształcenie i doświadczenie zawodowe możliwa jest jeszcze jedna ścieżka kariery, a mianowicie posiadanie średniego lub średniego branżowego wykształcenia geodezyjnego w połączeniu z 6 – letnią praktyką zawodową. Tu jednak należy zdać egzamin zawodowy z zakresu przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii.
Gdy ktoś chce „obejść” przepisy o konieczności posiadania praktyki zawodowej oraz uchylić się od zdawania egzaminu, może to uczynić uzyskując tytuł naukowy profesora albo I lub II stopień specjalizacji zawodowej – te osoby są zwolnione z ww. wymagań w całym zakresie uprawnień.
Uprawnienia zawodowe nie są nadawane „z automatu”, lecz na wniosek osoby zainteresowanej. Nadaje je Główny Geodeta Kraju, w określonym zakresie, w trakcie postępowania kwalifikacyjnego.
Jak wygląda postępowanie kwalifikacyjne?
Jest ono dwuetapowe. W pierwszym etapie są weryfikowane dokumenty, w drugim jest przeprowadzany egzamin ze znajomości przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii, który przeprowadza komisja kwalifikacyjna.
Postępowanie to jest płatne. Jeśli ogranicza się do samej weryfikacji dokumentów kosztuje ono max. 20 procent kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego, ogłaszanego przez Prezesa GUS. Jeśli przeprowadzane jest pełne postępowanie kwota maksymalna to 50 procent tego wynagrodzenia. W niektórych przypadkach (gdy wnioskujący nie przystąpi do egzaminu), wymienionych w ustawie, kwota ta podlega zwrotowi.
Postępowanie takie trwa do 4 miesięcy, a w przypadku wyłącznie weryfikacji dokumentów – do 2 miesięcy.
Po pozytywnym zakończeniu postępowania kwalifikacyjnego, Główny Geodeta wydaje świadectwo stwierdzające nadanie uprawnień zawodowych i wpisuje taką osobę do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia. Ważne jest, że uprawnienia do wykonywania samodzielnych funkcji w zakresie geodezji i kartografii nabywa się dopiero z dniem wpisu do centralnego rejestru.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. 1989 Nr 30 poz. 163 z późn.zm.)
Muszę przyznać że treści zawarte w tym wpisie są bardzo ciekawe. Praca geodety jest niezwykle odpowiedzialna.